بلاکچین چه طور به افزایش راندمان انرژی کمک می نماید
به گزارش بی بی سرور، فناوری بلاکچین که ابتدا در خدمت ارزهای دیجیتال همچون بیتکوین عرضه شد، امروزه به یکی از بسترهای کلیدی تحول در صنعت انرژی و پایداری این حوزه بدل شده است.
به گزارش بی بی سرور به نقل از مهر؛ تحولات گسترده در حوزه انرژی طی دهه اخیر، بالاتر از هر زمان دیگری بر سه روند کلیدی شامل تمرکززدایی، دیجیتالی سازی و کربن زدایی استوار بوده است. تمرکززدایی به مفهوم حرکت از ساختارهای انحصاری و متمرکز شبکه های سنتی به سوی مدلهای توزیع شده و محلی است که در آن مصرف کنندگان می توانند نقش تامین یا تولیدکننده را نیز ایفا کنند. دیجیتالی سازی با به کارگیری اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و کلان داده ها، امکان مدیریت بلادرنگ عرضه و تقاضا و پیش بینی الگوهای مصرف را فراهم می سازد. کربن زدایی نیز به مثابه پاسخی به بحران تغییرات اقلیمی به کاهش سهم سوخت های فسیلی و توسعه منابع تجدیدپذیر وابسته است. این سه روند بصورت هم زمان ساختار سنتی تولید و توزیع انرژی را متحول ساخته اند و نیازمند ابزارهایی نوین برای مدیریت پیچیدگی های نوظهور هستند. دراین میان، فناوری بلاکچین که ابتدا در خدمت ارزهای دیجیتال همچون بیتکوین عرضه شد، امروزه به یکی از زمینه های کلیدی تحول در صنعت انرژی و پایداری این حوزه بدل شده است. بلاکچین با فراهم کردن شفافیت، امنیت، قابلیت رهگیری و اعتماد متقابل، می تواند به عنوان زیرساختی حیاتی برای بهبود راندمان انرژی، پیشرفت پاسخ گویی میان ذی نفعان و تحقق اهداف توسعه پایدار ایفای نقش کند.
بلاکچین و خاصیت های بنیادین آن
فناوری بلاکچین به عنوان نوعی فناوری دفترکل توزیع شده (Distributed Ledger Technology)، امکان ذخیره سازی داده ها بصورت دائمی، تغییرناپذیر و شفاف را در اختیار بازیگران مختلف قرار می دهد. این خاصیت سبب می شود که داده های مربوط به تولید، توزیع و مصرف انرژی بدون امکان دستکاری و با قابلیت رهگیری همیشگی ثبت شوند. از طرف دیگر، مکانیزم های اجماع همچون «Proof of Work» (PoW) و «Proof of Stake» (PoS) تضمین می کنند که داده ها تنها بعد از تأیید جمعی در زنجیره ثبت شوند و از هرگونه ورود داده های جعلی یا غیرمعتبر جلوگیری گردد. افزون بر این، نگاههای نوین اجماع نظیر الگوریتم های مبتنی بر انرژی کم مصرف، کاربست بلاکچین در صنعت انرژی را از نظر زیست محیطی توجیه پذیرتر کرده اند. همین طور شفافیت موجب می شود تمامی ذی نفعان از مصرف کنندگان خرد تا نهادهای تنظیم گر به داده های واحد و معتبر دسترسی داشته باشند. علاوه بر موارد ذکر شده، امنیت رمزنگاری شده (Cryptographic Security) اطمینان می دهد که اطلاعات حیاتی مربوط به شبکه های انرژی در مقابل اقدامات مخرب سایبری و نفوذ غیر مجاز مصون بماند. غیرمتمرکز بودن به مفهوم حذف تمرکز قدرت اطلاعاتی از یک نهاد واحد و توزیع آن میان شبکه ای از مشارکت کنندگان است که این امر اعتماد متقابل را بیشتر می کند. قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) نیز امکان تنظیم و اجرای خودکار توافقات، مانند مبادلات انرژی همتابه همتا یا مدیریت بار شبکه را بدون واسطه های پرهزینه فراهم می کنند. این مجموعه از خاصیت ها، بلاکچین را به عنوان ابزاری راهبردی و تحول آفرین برای کاربست در صنعت انرژی مطرح ساخته است.
اهمیت بلاکچین در حوزه انرژی و پایداری
روند گذار انرژی جهانی بر سه محور اصلی، شامل افزایش منابع انرژی تجدیدپذیر، بهبود مدیریت شبکه و تقویت اعتماد میان ذی نفعان تکیه دارد. افزایش سهم انرژی های تجدیدپذیر نه تنها مستلزم سرمایه گذاری در تولید است بلکه نیازمند زیرساخت های رهگیری معتبر برای اطمینان از واقعی بودن ادعای منشأ تولید انرژی می باشد. بلاکچین در این عرصه با امکان رهگیری منبع انرژی و صدور گواهی های دیجیتال انرژی تجدیدپذیر، شفافیت و اعتبار لازم را به بازارهای انرژی می بخشد و به مصرف کنندگان و شرکت ها این اطمینان را می دهد که انرژی مصرفی آنها واقعا سبز و پایدار می باشد. این روند در کشور ایران که بتازگی سیاست الزام خودکفایی صنایع برای تولید انرژی در آن مطرح گردیده است، اهمیتی فزاینده می یابد. علاوه بر این در حوزه مدیریت شبکه، بلاکچین می تواند با ثبت بلادرنگ داده های مصرف و تولید، تسهیل واکنش به تقاضا و بهینه سازی جریان برق، کار آمدی و انعطاف پذیری شبکه را به سطحی بالاتر ارتقا دهد. این امر خصوصاً در شرایط ادغام منابع پراکنده انرژی نظیر پنل های خورشیدی و باتری های خانگی اهمیت مضاعف می یابد. سرانجام، در بعد اعتماد میان ذی نفعان، بلاکچین بستر مشترک و تغییرناپذیری فراهم می آورد که در آن دولت ها، شرکتهای تامین کننده، مصرف کنندگان و نهادهای ناظر به اطلاعات واحد و شفاف دسترسی دارند. این شفافیت سبب کاهش ریسک تقلب، افزایش اعتماد متقابل و تقویت همکاریهای چندسطحی می شود. افزون بر این، بستر بلاکچین از مبادلات همتابه همتا (Peer-to-Peer) میان تولیدکنندگان خرد و مصرف کنندگان حمایت می کند؛ امری که می تواند به دموکراتیزه سازی توزیع انرژی، کاهش هزینه های تراکنش و کاهش وابستگی به نهادهای متمرکز منجر شود.
کاربست های عملی بلاکچین در صنعت انرژی
در مقطع فعلی، نمونه های مختلفی از به کارگیری بلاکچین در صنایع انرژی جهان وجود دارد: ۱. مبادله انرژی همتابه همتا (P2P Energy Trading): پروژه های میکروگرید محلی مانند «Brooklyn Microgrid» در شهر نیویورک نشان داده اند که بلاکچین می تواند امکان فروش مستقیم برق اضافه از پنل های خورشیدی به همسایگان را برای تولیدکنندگان فراهم آورد. برمبنای برآوردهای صورت گرفته، این امر سبب کاهش هزینه ها، افزایش انعطاف پذیری شبکه و پیشرفت عدالت انرژی می شود. ۲. ردیابی گواهی انرژی تجدیدپذیر (REC): بلاک چین با دیجیتالی سازی گواهی های انرژی، شفافیت و اعتبار بازارهای انرژی سبز را تقویت می کند. برای مثال، شرکتهای بزرگی چون «Shell» و «Siemens» درحال سرمایه گذاری در پلت فرم های مبتنی بر بلاکچین برای رهگیری و اعتبارسنجی زنجیره تامین انرژی پایدار هستند. ۳. مدیریت انتشار کربن: بازارهای انرژی مبتنی بر بلاکچین همچون پروژه های «Energy Web Foundation»، امکان توکنیزه کردن اعتبارهای کربنی را فراهم می آورند و با حذف واسطه ها، اعتبارسنجی کاهش انتشار گازهای گلخانه ای را واضح تر و کارآمدتر می سازند. ۴. شبکه های هوشمند و انعطاف پذیری شبکه: ادغام قراردادهای هوشمند و منابع انرژی پراکنده (DERs) همچون باتری های خانگی، خودرو های برقی و پنل های خورشیدی در بستر بلاکچین، مدیریت بهینه بار شبکه و واکنش به تقاضا را تسهیل کرده و احتمال خاموشی ها را می کاهد. ۵. شفافیت زنجیره تامین تجهیزات انرژی: رهگیری تولید و بازیافت تجهیزات انرژی همچون توربین های بادی و باتری ها بوسیله بلاکچین می تواند به تحقق اهداف زیست محیطی و تقویت اعتماد عمومی کمک نماید.
مزایا و چالش ها
همانطور که ذکر شد، مزایای بلاکچین در صنعت انرژی شامل کاهش هزینه های مبادله بوسیله حذف واسطه ها، شفافیت در تحقق اهداف زیست محیطی، افزایش قابلیت اطمینان داده ها و پیشرفت کارآیی شبکه های هوشمند می شود. افزون بر این، بلاکچین با فراهم کردن زیرساختی امن برای ذخیره و تبادل داده ها، امکان ارائه گزارش های قابل اعتماد به نهادهای نظارتی و سرمایه گذاران را تقویت کرده و به تصمیم گیری مبتنی بر شواهد کمک می نماید. همین طور حذف واسطه های پرهزینه در مبادلات انرژی به کاهش هزینه های تراکنش، سرعت بخشی به فرآیندهای مالی و پیشرفت سطح رقابت میان بازیگران بازار منجر می گردد. از نظر شبکه های هوشمند نیز بلاکچین می تواند به هماهنگی دقیق تر منابع توزیع شده انرژی و واکنش لحظه ای به تغییرات تقاضا کمک نماید. با این وجود، توسعه این فناوری با چالش هایی جدی نیز مواجه می باشد که همچون آنها میتوان به مصرف بالای انرژی در الگوریتم های مبتنی بر «Proof of Work»، مشکل مقیاس پذیری در پردازش تراکنش ها در مقیاس وسیع، نبود استانداردهای واحد در سطح بین المللی و موانع حقوقی و مقرراتی اشاره نمود. در این راستا، راهکارهایی نظیر استفاده از الگوریتم های کم مصرف تر «Proof of Stake»، توسعه لایه های دوم، شاردینگ و ایجاد چارچوب های استانداردسازی و تنظیم گری مشترک می تواند قسمتی از این مشکلات را مرتفع سازد.
جمع بندی
بلاکچین به عنوان یک فناوری تحول آفرین، ظرفیت آنرا دارد که ساختار صنعت انرژی را واضح تر، کارآمدتر و پایدارتر سازد. از رهگیری انرژی های تجدیدپذیر گرفته تا مدیریت بازارهای کربن و پیشرفت انعطاف پذیری شبکه های هوشمند، کاربست های عملی این فناوری نشان داده است که آینده راندمان انرژی بدون بلاکچین قابل تصور نیست. این فناوری نه تنها ابزاری فنی برای ثبت تراکنش هاست بلکه به مثابه سازوکار حکمرانی داده و بستری برای همگرایی منافع چندگانه عمل می کند. در صورتیکه سیاستگذاری دقیق و هماهنگ با تحولات جهانی صورت گیرد، بلاکچین می تواند به تسهیل تجارت فرامرزی انرژی، تقویت بازارهای منطقه ای برق، بهبود شفافیت در گزارش های زیست محیطی و پیشرفت اعتماد میان دولت ها و بخش خصوصی یاری رساند. سرانجام، میتوان نتیجه گرفت که تحقق کامل این ظرفیت نیازمند تدوین چارچوب های تنظیم گری روشن، سرمایه گذاری هدفمند در زیرساخت های دیجیتال و همکاری سازنده میان بخش های دولتی و خصوصی است. بنظر می رسد در دهه پیش رو، بلاکچین نه تنها یکی از ستون های اصلی تحقق اهداف توسعه در حوزه انرژی خواهد بود، بلکه می تواند نقش کلیدی در شکل گیری به نظم جدید انرژی جهانی ایفا کند.
منبع: بی بی سرور
مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان بی بی سرور در مورد این مطلب