رئیس مركز عربی پژوهش های فضای مجازی مصر:
آمریکا بیشترین سود را از هرج و مرج داده های شخصی کاربران می برد
به گزارش بی بی سرور رئیس مرکز عربی پژوهش های فضای مجازی مصر اعتقاد دارد که آمریکا بیشترین سود را از هرج و مرج کنونی در استفاده از داده های شخصی میلیونها کاربر می برد.
به گزارش بی بی سرور به نقل از مهر، دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی در گفت وگویی اختصاصی با دکتر عادل عبد الصادق، رئیس مرکز عربی پژوهش های فضای مجازی در مصر، آخرین نظرات این پژوهشگر را درباره مسائل مختلف فضای مجازی جویا شد. دکتر عادل عبد الصادق پژوهشگر شاخص مصری در عرصه مطالعات فضای مجازی است که پژوهش هایش حوزه های روابط بین الملل، فضای مجازی و تروریسم الکترونیک را در بر می گیرد. «دموکراسی دیجیتال»، «مفاهیم و ابزارهای اثرگذار گروههای مجازی» و «فضای مجازی و روابط بین الملل» بعضی از آثار او در این حوزه است. همچون فعالیتهای وی در زمینه فضای مجازی «عضویت در جمعیت بین المللی اینترنت ISOC در سوئیس» و «عضویت در کمیته مشورتی انجمن عربی حکمرانی اینترنت» است. وی هم اکنون مؤسس و رئیس «مرکز عربی پژوهش های فضای مجازی» در مصر است. سعید مهدیان کارشناس دفتر مطالعات اسلامی پژوهشگاه فضای مجازی، در مصاحبه اختصاصی با این پژوهشگر شاخص فضای مجازی، موضوع هایی چون «آینده فضای مجازی»، «قوانین فضای مجازی» و «راهکارهای حفظ حاکمیت کشورها در فضای مجازی» را عنوان کرده و از آخرین آرا و نظریات این پژوهشگر آگاه شده است. آینده فضای مجازی * فضای مجازی بعنوان حقیقتی غیرقابل انکار با زندگی ما آمیخته شده است و از سوی دیگر، بعنوان عرصه جدیدی در روابط بین الملل وارد شده است که می تواند ابزارهای قدرت را در دست گیرد. شما آینده فضای مجازی را چطور تصویر می کنید؟ - در واقع برای پاسخ به این پرسش ها، باید به این نکته اشاره نمود که به صورت کلی فضای مجازی درحال تحول است و چنانکه می گویند، جهان به سمت نسل سوم وب پیش می رود و یکی از مهم ترین نشانه های آن متاورس است. به نظر من متاورس، الگوی جدید کارکرد فضای مجازی یا محیط مجازی است. امکان دارد پنج تا ده سال زمان لازم باشد تا محیط مجازی جدید ساخته شود و برای اتصال به اینترنت از همه ابزارهای رابط بی نیاز شده، ارتباط مستقیم و مجازی باشد. ازاین رو فناوری فضای مجازی به سمت نسل جدید و نسل سوم توسعه می رود که ناشی از تحولات و تغییرات مهمی است، مانند نظامی ساختن فضای مجازی و افزایش بیشتر از نیاز تعداد کاربران، که احتیاج به زیرساخت بزرگ و بایسته های جدیدی دارد، و به دنبال آن شرایطی پیش می آید که به این تغییر می انجامد. در این تغییر، شاهد درگیری اولیه میان ابرشرکت های فناوری و قدرت های بین المللی بر سر آینده، الگو و چارچوب جدید فضای مجازی و محیط مجازی جدید هستیم که سومین جهش عصر دیجیتال خواهد بود و اثرات قابل توجهی بر فرد، جامعه و دولت به همراه دارد. قوانین بین المللی فضای مجازی * نظر شما در مورد مقررات بین المللی فضای مجازی چیست؟ چطور می توان با اقدامات خودسرانه آمریکا در حذف برخی از سایت ها یا پلت فرم ها و تحریم برخی شرکت ها مقابله و در مجامع جهانی دادخواهی کرد؟ - درباره قوانین فضای مجازی هنگامی که سخن از ایده قوانین یا ساختارهای حاکم بر فضای مجازی است، باید به دو جنبه مهم اشاره کرد: نخست فناوری ها و پروتکل هایی است که اینترنت را از جنبه های فنی و تکنولوژی، پشتیبانی می کند. خروج از این تکنولوژی ها و پروتکل ها و عدم استفاده از آنها بسیار دشوار است، چونکه آنها به خودی خود مشخصات فنی فرایند راه اندازی هستند. در مورد قوانین تنظیم کننده استفاده از فضای مجازی، در واقع، مجموعه قوانینی وجود دارد که یک جنبه مقطعی را بیان می کند، مانند کنوانسیون جرایم سایبر، مشهور به کنوانسیون بوداپست، برای مبارزه با جرایم سایبری که در سال ۲۰۰۱ تهیه شد و شامل کشورهای اتحادیه اروپا و همسایگان آن می شود. ناتو هم یک سند راهنما برای ساماندهی عملیات مجازی و الکترونیکی در فضای سایبری، برای مقابله با نظامی سازی فضای مجازی یا احتمال حمله به کشورهای عضو ناتو از جانب کشورهای خارج از پیمان و موارد مشابه، تنظیم کرده است. من فکر می کنم جهان حالا درحال رسیدن به درک جدیدی از تنظیم فضای مجازی است، تصویب قوانین داخلی برای فضای مجازی نشان از این درک جدید دارد. این قوانین تلاش در تنظیم روند استفاده و مبارزه با استفاده های غیر صلح آمیز از فضای مجازی، مانند جرایم الکترونیکی، تروریسم الکترونیکی، تهدید به خشونت، نفرت و امثال آن، دارد. در سطح منطقه ای هم گروههای بسیاری، وابسته به سازمان های منطقه، اهمیت وضع قوانین منطقه ای را برای تعامل در فضای مجازی و تقویت همکاریهای متقابل برای مقابله با تهدیدات سایبری رو به افزایش، مانند باج خواهی که از سال قبل به صورت قابل ملاحظه ای افزایش پیدا کرده است، توسط سازمان های متبوع خود درک کرده اند. ازاین رو، قوانین فضای مجازی در واقع با توسعه ساختارهای قانون گذاری داخلی و منطقه ای، سطح این قوانین را افزایش داده است. در سطح بین المللی، تغییر دیگری رخ داده است، سازمان ملل، از آن رو که ارتباط تنگاتنگی با روند صلح و امنیت بین المللی پیدا کرده است، به اهمیت نقش کلیدی خود در تنظیم فضای مجازی پی برده است. این ارتباط تنگاتنگ در آخرین نسخه انجمن عصر اینترنت و هم پروژه همکاری دیجیتال جهانی به منظور افزایش بهره مندی از محیط دیجیتال و کوشش برای کاهش اثرات منفی فضای مجازی و ممانعت از تبدیل فضای مجازی به عرصه حل و فصل منازعات بین المللی یا عرصه ای برای غلبه سارقان و هکرها و امثال آن، دیده می شود که روند پایداری خدمات، اقتصاد و امنیت بین المللی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. چالشی که وجود دارد این است که چه قوانینی را میتوان برای فضای مجازی وضع کرد. اختلاف سیاسی زیادی میان دو ابربلوک وجود دارد، یک بلوک به رهبری روسیه و چین در مقابل بلوک دیگر، آمریکا و هم پیمانانش، که فضای مجازی را از یک عرصه باز به جزیره های پراکنده تبدیل نموده است و هر کشور با جهت دهی های خود، به بومی سازی فضای مجازی و جداسازی آن از اینترنت جهانی و سپس کنترل و وضع قوانین خاص برای آن، توسط حکومت محلی می پردازد. باید به این نکته اشاره کنم که این تغییرات دارای بعد سیاسی است نه فنی. ازاین رو وقتی می خواهید قانونی را اجرا کنید باید با خیلی از هنجارها سازگار باشد و بر اقتضائات و مفاهیم جرایم سایبری اتفاق نظر باشد. برای مثال، هنگامی که چین یک فعالیت الکترونیکی را مجرمانه می داند، باید این فعالیت در کشورهای دیگر هم مجرمانه محسوب شود، چونکه این هماهنگی، فرصت های همکاری بین المللی، همکاری کشورها در مسائل مختلف و پیشگیری از فعالیتهای تروریستی و مجرمانه را در فضای مجازی بالا می برد. همینطور در فضای مجازی چالش میان بالکانیزه شدن (تبدیل شدن به جزیره های پراکنده) در مقابل جهانی شدن وجود دارد. پارادوکس عجیب دراین باره آن است که چین با این که از ایده بالکانیزه شدن فضای مجازی حمایت می کند، از فضای مجازی برای نفوذ به بازارهای آمریکا و غرب و انتقال شرکتهای خود از داخل چین در سطح جهانی بهره برده است. از این رو جهانی شدن و فضای مجازی بازیچه قدرت های بین المللی برای دستیابی به اهداف راهبردی و سیاسی آنها شده است. ابرشرکت های فناوری * آیا در آینده میتوان با اقدامات خودسرانه برخی شرکت ها همانند فیس بوک برخورد کرد؟ - ابرشرکت های فناوری به طرف سوم و بسیار مهمی تبدیل گشته اند، چونکه خدمات فرامرزی عرضه می کنند، میلیونها کاربر در سرتاسر جهان دارند و حجم بسیار زیادی از داده های شخصی میلیونها کاربر را در اختیار دارند که میتوان از آن برای دستیابی به اهداف سیاسی، تجاری یا استراتژیک استفاده نمود. حالا ابرشرکت های فناوری نقش اساسی و کلیدی در فعالیتهای بین المللی یافته اند و می توانند آینده فضای مجازی و نحوه ساماندهی فرایند کاربری را ترسیم کنند. برای مثال میتوان به تلاش اخیر کشورهای اتحادیه اروپا برای دریافت مالیات بر درآمدهای دیجیتال ابرشرکت های فناوری اشاره نمود که در خیلی از کشورهای جهان بخصوص کشورهای اتحادیه اروپا کسب درآمد می کنند، بدون آنکه مبلغی به این کشورها پرداخت کنند، مالیاتی که می تواند افزایش روند توسعه را به دنبال داشته باشد. از این رو تصور می کنم، این روند جهانی برای ساماندهی مجدد رابطه ابرشرکت های فناوری فرامرزی و دولت های مستقل، که از اتحادیه اروپا آغاز شد، ادامه یافته، در تمام جهان توسعه پیدا می کند. نتیجه این روند یکی از این دو صورت خواهد بود؛ یا این ابرشرکت ها دفتر محلی خویش را در کشورهای مستقل تأسیس می کنند و تابع قانون سرمایه گذاری خارجی می شوند که فرایند وضع مالیات و همکاری شرکتهای خارجی را تنظیم می کند، یا به صورت مجازی به فعالیت ادامه می دهند که از جانب کشورهای عامل و هم کشورهای دارای انبوه کاربران، مجازات یا جریمه می شوند. شاید راز موفقیت اروپا در این باشد که اتحادیه اروپا یکپارچه حرکت کرد، و سپس شرکتهای رسانه های اجتماعی زیر نظر آن شکل گرفت تا از هرج و مرج استفاده از داده های شخصی، بهره برداری کند. این مساله منجر به اختلافات آرامی بین این اتحادیه و آمریکا بر سر تعامل با ابرشرکت های فناوری شد. چنانکه می دانیم این شرکت ها هستند که از هرج و مرج استفاده از داده های شخصی، سود می برند. شرکت هایی که در اصل، آمریکایی هستند و مالیات آنها به خزانه آمریکا می رود، از این رو آمریکا بیشترین سود را از هرج و مرج کنونی در استفاده از داده های شخصی میلیونها کاربر می برد. برای مقابله با این ابرشرکت های فناوری، باید راهبردهای ملی برای نهضت علمی و فناوری داشته باشیم، به صورت مثال جایگزین هایی برای اپلیکیشن های شبکه های اجتماعی داشته باشیم، تلاش نماییم از بازار بزرگ کشورهای عربی یا اسلامی استفاده نماییم. امروزه نیاز فراوانی به شبکه های اجتماعی متعدد احساس می شود تا از وضعیت تحقیرآمیزی که حالا جهان شاهد آن است خارج شویم و به سمت شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک حرکت نماییم، بخصوص آنکه شرکت متا با دارا بودن سکوهای دیجیتال فراوان، به این حقارت می افزاید. این تحقیر از یک سو به مصرف کننده و از طرفی به فرصت های کشورها در اعمال حاکمیت مجازی خود بر فعالیتهای این ابرشرکت های فناوری صدمه رسانده است. ابرشرکت هایی که می توانند با رعایت استانداردهای ملی، داخل خاک هر کشور به ایجاد مراکز داده ای اقدام نمایند که حاوی داده های میلیونها کاربر داخلی باشد و این فرصتی برای دولت می باشد تا از این داده ها در فرایند توسعه و پیشرفت بهره ببرد. حاکمیت کشورها * چه راهکارهایی برای حاکمیت کشورهای مستقل، جهت حفظ موجودیت خود در عصر فضای مجازی عرضه می دهید؟ - به نظر من اعمال حاکمیت به معنای سنتی آن در عصر دیجیتال بسیار دشوار است و باید نقش دولت را بازتعریف کرد. حالا دیگر دولت نقش اصلی را در فرایند امنیت و دفاع ندارد. چونکه از یک سو، تهدیدهای مجازی فرامرزی هستند، ازاین رو دولت برای مقابله با این تهدیدها باید با سایر طرف های فرامرزی همکاری کند. از طرفی، تهدیدهای مجازی بر فعالان داخلی دولت، مانند دولتمردان یا مسؤلان داخلی امنیت مجازی اثرگذار شده است. از این رو دولت باید با همه طرف های داخلی در ارتقای امنیت و سلامت زیست بوم مجازی همکاری کند. راه اندازی اینترنت اسلامی یا عربی * آیا شما با اینترنت اسلامی مخصوص کشورهای اسلامی و عربی موافق هستید؟ در مورد راه اندازی اینترنت اسلامی یا اینترنت عربی یا امثال آن، به نظر من این مورد از چارچوب مسائل هویتی و ایدئولوژیک خارج است و به مسائل فنی و عملیاتی مربوط می شود. به این معنا که وقتی برای رشد بازار عربی یا اسلامی، صرف نظر از هویت دینی آن، تلاش می نماییم، می توان، به صورت مثال، از این بازار بزرگ با میلیونها کاربر شبکه های اجتماعی غربی برای تبدیل آن به بسترهای اجتماعی جایگزین بهره برد. این جایگزینی می تواند با حفاظت از داده های شخصی و امکان استفاده از سکوهای جدید در فرایند توسعه، برای جوامع عربی و اسلامی مفید باشد. با همه انتقاداتی که غرب به نظارت چین بر سکوهای دیجیتال مثل شبکه های اجتماعی وارد می کند، شاید الگوی چین در بکارگیری شبکه های اجتماعی در فرایند توسعه بسیار مهم باشد. از این رو معتقدم باید حاکمیت دولت از نو تعریف شود و خویش را با تغییرات بزرگ فناوری همگام سازد، تغییراتی که پایه های سنتی دولت را متزلزل ساخته، با تکنولوژی های جدید تعامل دارد، جذبشان کرده و باردیگر آنرا به دولت تبدیل کند. میتوان به یک نمونه بسیار مهم اشاره نمود، موضع کشورها در مقابل ارزهای دیجیتالی. در ابتدا کشورها با شک و تردید به ارزهای دیجیتالی نگاه می کردند و آنرا به رسمیت نشناخته، با آن تعامل نمی کردند. ولی حالا کشورها به این علت که ارزهای دیجیتالی متکی به فناوری بلاک چین یا زنجیره بلوکی هستند، آنرا به رسمیت می شناسند، صرف نظر از این حقیقت که ارزهای دیجیتالی، به خودی خود تهدیدی برای نقش بانکهای مرکزی در خیلی از کشورها هستند. این امر از جانب دیگری کشورها را بر آن داشت تا رمزارزهای ملی را بر مبنای توسعه زنجیره بلوکی یا بلاک چین باردیگر به کار گرفته و احیا کنند. ازاین رو، برخی کشورها دریافتند که برای معامله، احتیاج به تولید رمزارز ملی دارند. چنانکه برخی کشورها مبادرت به تولید رمزارز برای معاملات دوطرفه میان خود و کشور دیگر کرده اند، که میتوان رمزارز «عابر» میان عربستان و امارات را نام برد، نمونه های دیگری هم وجود دارد. برخی درون دولت آمریکا در فکر راه اندازی دلار دیجیتال هستند، کشورهای دیگری هم به شکل جدی به این مساله می اندیشند. اگر حاکمیت به معنای حاکمیت بر مردم، زمین و ثروت است، باید گفت این حاکمیت احتیاج به بازتعریف دارد، بازتعریف نقش دولت بگونه ای که این تغییرات را درک کند، چون که این تغییرات انتها ندارد، این چالش ها و تغییرات به دولت، بعنوان تسهیل گر و تنظیم گر فرآیند تعاملات مجازی نیازمند است. دولت بعنوان یک عنصر قابل اعتماد، می تواند همه ذینفعان را گرد هم آورد تا درباره آینده فضای مجازی و آینده تعاملات بشری در فضای مجازی به بحث و گفتگو بپردازند، گفتگویی که می تواند در خدمت توسعه اقتصادی باشد، بخصوص آنکه حالا اقتصاد دیجیتال به بخش اساسی توسعه اقتصاد جهانی تبدیل گشته است و کشورهایی که تابحال به منابع طبیعی می اندیشیدند، به سمت توسعه خلاقیت و نوآوری در جوانان خود روی آورده اند تا در جامعه جهانی نقش فعالی داشته باشند. فکر می کنم فضای مجازی درحال تغییر است، حاکمیت دولت درحال تغییر است و باید بازتعریف شود. دولت باید به حجم این تغییرات پی ببرد تا بتواند روند آثار منفی را کنترل کند و دستاوردهایی را از تعامل با تغییرات شتابان فناوری کسب کند. شاید بتوان به متاورس اشاره نمود. متاورسی که تحول بزرگی در تولید نسل جدیدی از اینترنت شکل می دهد. عنصر تردید در استفاده از این تکنولوژی ها، خطرناک بودنش برای مردم و چنین مسائلی و کاستن از این تکنولوژی ها، می تواند در واکنش جوامع عربی و اسلامی به تعامل با این دستاوردهای جدید فناوری، نقش داشته باشد و این خود می تواند به یک بازیگر کلیدی در توسعه اقتصادی و سهیم در تمدن بشری تبدیل گردد.
مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب